Εργασιακό bullying [mobbing εκφοβισμος στη δουλειά]

Εργασιακό bullying στη δουλειά: Το μπούλινγκ σε ενήλικες και η αντιμετώπιση του. Κατανοώντας το φαινόμενο, τις μορφές, τις συνέπειες και την αντιμετώπιση του από τους εργοδότες

Το εργασιακό bullying των ενηλίκων αποτελεί ένα ζωτικής σημασίας θέμα, που επηρεάζει εκατομμύρια ενήλικες σε όλο τον κόσμο καθημερινά. Αναφέρεται στην επανειλημμένη, υβριστική, κακόβουλη συμπεριφορά προς έναν εργαζόμενο, σχεδιασμένη να τον ταπεινώσει και να τον πληγώσει.

Συχνά αυτή η συμπεριφορά δημιουργεί στο θύμα αίσθημα κατωτερότητας και ανασφάλειας. Το εργασιακό bullying μπορεί να εκδηλωθεί με πολλούς τρόπους. Συμπεριλαμβανομένων των λεκτικών επιθέσεων, της κοινωνικής απομόνωσης και του υπερβολικού ελέγχου από τον ανώτερο στον υφιστάμενο εργαζόμενο.

Οι συνέπειες του εργασιακού bullying είναι εκτεταμένες και σοβαρές. Και περιλαμβάνουν ψυχολογικά προβλήματα όπως κατάθλιψη και άγχος, ψυχοσωματικά, καθώς και μείωση της επαγγελματικής απόδοσης.

Συνεππώς, ο ρόλος των εργοδοτών στην αντιμετώπιση του εργασιακού bullying είναι κρίσιμος. Πώς μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος εργασίας, όπου η ασφάλεια και η ευημερία όλων των εργαζομένων είναι προτεραιότητα για όλους;

Τι είναι το εργασιακό bullying; Ορισμός

Το εργασιακό bullying, γνωστό και ως εκφοβισμός στη δουλειά, αναφέρεται στην αδικαιολόγητη και επανειλημμένη αντικοινωνική συμπεριφορά προς έναν εργαζόμενο. Με σκοπό να τον τρομοκρατήσει, να τον πληγώσει ή να τον ταπεινώσει. Αυτή η συμπεριφορά έχει στόχο να βλάψει την αυτοεκτίμηση και την ψυχολογική υγεία του θύματος.

Συγκεκριμένα, το εργασιακό bullying μπορεί να περιλαμβάνει δράσεις όπως η παρενόχληση, η εκφοβιστική γλώσσα, η δυσφημιστική αναφορά, η αναίτια χοντροκομμένη συμπεριφορά, η ανάγκη αδικαιολόγητης υπερφορτωμένης εργασίας, η απομόνωση του εργαζομένου από τους συναδέλφους και άλλες ανάλογες πρακτικές.

Παράδειγμα εργασιακού bullying

Ας υποθέσουμε ένα bullying περιστατικό στον χώρο εργασίας μιας μεγάλης εταιρείας:

Ο Νίκος, ένας υψηλά εκπαιδευμένος και ταλαντούχος εργαζόμενος, βρίσκεται στο στόχαστρο της ανώτερης διοίκησης. Και ο διευθυντής του, ο κύριος Παπαδόπουλος, επιλέγει να αναλάβει δράση που αποσκοπεί στην ψυχολογική εξασθένηση του Νίκου. Αντί δηλ. να εκμεταλλευτεί τις ικανότητές του Νίκου για το καλό της εταιρείας, τον υπονομεύει με σκοπό την ατομική του εξόντωση.

Ο κύριος Παπαδόπουλος αρχίζει να υπονοεί ότι ο Νίκος δεν είναι αρκετά αποδοτικός, παρότι τα αποδεικτικά στοιχεία δείχνουν το αντίθετο. Συχνά κάνει δημόσια σχόλια σχετικά με την ανικανότητά του Νίκου σε συνελεύσεις, εκθέτοντας τον μπροστά σε συναδέλφους και υπαλλήλους. Επιπλέον, αρχίζει να του αναθέτει αδικαιολόγητες και υπερβολικές εργασίες. Αυξάνοντας έτσι και το φόρτο εργασίας του Νίκου, χωρίς λόγο.

Αυτή η τακτική επιδιώκει να επηρεάσει αρνητικά την αυτοεκτίμηση του Νίκου. Και να τον απομονώσει από τους συναδέλφους του. Προκειμένου να χάσει σε “υποστήριξή” ο Νίκος και να δημιουργήσει έναν ανταγωνιστικό και επιθετικό κλίμα εναντίον του από όλους.

Αυτό το παράδειγμα απεικονίζει πώς το εργασιακό bullying μπορεί να εκδηλωθεί μέσα στον χώρο εργασίας. Οι επανειλημμένες, αδικαιολόγητες επιθέσεις κατα του Νίκου, οι δημόσιες προσβολές και οι υπερβολική εργασία αποτελούν τρόπους εργασιακού bullying. Και έχουν ως αποτέλεσμα, τον άμεσο εκφοβισμό και ψυχολογική βλάβη του Νίκου.

Μορφές του εργασιακού bullying

Οι μορφές του εργασιακού bullying είναι ποικίλες. Και περιλαμβάνουν πολλά και διάφορα επικριτικά μέτρα, που λαμβάνονται εναντίον του θύματος.

Ας εξετάσουμε αυτές τις μορφές με μερικά παραδείγματα για καλύτερη κατανόηση:

1. Λεκτική κακοποίηση: Αυτή περιλαμβάνει προσβολές, ύβρεις και απειλές προς το θύμα. Για παράδειγμα, ένας εργοδότης που επανειλημμένα χρησιμοποιεί υβριστική γλώσσα προς έναν υπάλληλο. Αναγκάζοντάς τον να αισθάνεται ότι είναι κατώτερος υπάλληλος σε σχέση με τους άλλους.
2. Κοινωνικός και εργασιακός αποκλεισμός: Σε αυτή τη μορφή, το θύμα αγνοείται επιδεικτικά από τους συναδέλφους του. Ή απομονώνεται από την συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα, στον χώρο εργασίας. Για παράδειγμα, ένας εργοδότης μπορεί να αγνοεί έναν υπάλληλο κατά την καθημερινή συνεργασία. Ή να τον απομονώνει από σημαντικά επαγγελματικά γεγονότα.
3. Υπερβολικός έλεγχος: Σε αυτή τη μορφή, ο εργοδότης ασκεί υπερβολικό έλεγχο στο θύμα. Επιβάλλοντάς του εργασίες πέραν των καθηκόντων του. Για παράδειγμα, ένας αρχηγός ομάδας μπορεί να αναγκάζει έναν εργαζόμενο να εκτελεί δουλειές που βρίσκονται εκτός του “επισήμου” πεδίου του.
4. Ψευδής ή άδικη ανάλυση της απόδοσης: Στην περίπτωση αυτή, οι εργοδότες επικρίνουν άδικα την απόδοση του εργαζομένου. Χωρίς την ύπαρξη πραγματικών λόγων. Για παράδειγμα, ένας εργοδότης μπορεί να κατηγορήσει έναν υπάλληλο για την απώλεια πελατών. Ακόμη κι αν δεν υπάρχουν αποδείξεις, ότι αυτό είναι αλήθεια.

Αυτές οι μορφές εργασιακού bullying αποτελούν μόνο ένα δείγμα του τρόπων με τους οποίους ενδέχεται να εκδηλώνεται αυτή η αρνητική συμπεριφορά στον χώρο εργασίας. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε και να αντιμετωπίζουμε αυτούς τους τύπους εκφοβισμού. Για να προστατεύσουμε την ψυχολογική και σωματική υγεία των εργαζομένων στον χώρο εργασίας.

Ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες τακτικές που χρησιμοποιούν οι θύτες εναντίον των θυμάτων τους περιλαμβάνουν

1. Κατηγορούν το θύμα για “λάθη” που ποτέ δεν έκανε.
2. Στοχεύουν επίμονα ή επιθετικά το θύμα με μη λεκτικές απειλές.
3. Περιφρονούν τις σκέψεις, τις προτάσεις και ακόμα και τα συναισθήματα του θύματος χρησιμοποιώντας διάφορους υβριστικούς χαρακτηρισμούς.
4. Επιβάλλουν αυστηρή και επαναλαμβανόμενη κριτική στο θύμα, αποφεύγοντας συστηματικά το να το επαινέσουν, ακόμα και σε εξαιρετική εργασία.
5. Φωνάζουν στον στόχο τους μπροστά στους συναδέλφους τους για να τον ταπεινώσουν.
6. Κάνουν προσβλητικά σχόλια για το θύμα πίσω από την πλάτη του, ενθαρρύνοντας τους συναδέλφους τους να το απομονώσουν κοινωνικά ή φυσικά.
7. Αποδίδουν την εργασία του θύματος στον εαυτό τους για να πάρουν τα εύσημα.
8. Επηρεάζουν τη διαδικασία αξιολόγησης με τη μεταφορά ψευδών πληροφοριών για το θύμα ή την απόδοσή του στην εργασία του.
9. Χαρακτηρίζουν τον “στόχο” απείθαρχο ή ανίκανο επειδή δεν υπάκουσε σε αυθαίρετες ή ασαφείς εντολές τους.
10. Εκδικούνται όταν το θύμα εκφράζει μια διαμαρτυρία.
11. Κατηγορούν ή αστειεύονται για τον “στόχο” τους βασιζόμενοι στο φύλο, την εμφάνιση, την κοινωνική θέση, τυχόν σωματικές δυσλειτουργίες κλπ.
12. Αναθέτουν μη επιθυμητές εργασίες στο θύμα με σκοπό την τιμωρία.
13. Εμποδίζουν τη συνεισφορά του “στόχου” σε μια ομαδική προσπάθεια.
14. Προσπαθούν συστηματικά να πείσουν το θύμα να παραιτηθεί, χωρίς να αντιτίθεται σε αυτό ο εργοδότης.
15. Έχουν μη ρεαλιστικές απαιτήσεις από τον “στόχο” τους με σκοπό να τον απομονώσουν ή να υποβιβάσουν την εργασία του.

*** Έρευνα Ινστιτούτου για τον Εργασιακό Εκφοβισμό των ΗΠΑ

Συνέπειες του εργασιακού bullying

Ο εργασιακός εκφοβισμός έχει πολλές και σοβαρές συνέπειες, που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη ζωή των θυμάτων.

Ας εξετάσουμε πέντε από αυτές τις συνέπειες, με παραδείγματα:

1. Ψυχολογική βλάβη: Ο εργασιακός εκφοβισμός προκαλεί ψυχολογική βλάβη στα θύματα. Οι εργαζόμενοι που υφίστανται εκφοβισμό αντιμετωπίζουν συχνά στρες, κατάθλιψη, αυξημένο άγχος και πανικό. Για παράδειγμα, ένα άτομο που δέχεται συνεχείς απειλές και προσβολές από τους συναδέλφους του, μπορεί να αναπτύξει κατάθλιψη, που θα επηρεάσει σοβαρά την ποιότητα της ζωής του.
2. Φυσική υγεία: Ο εργασιακός εκφοβισμός δεν περιορίζεται μόνο στη ψυχολογική υγεία. Έχει αναφερθεί ότι ο εκφοβισμός σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο φυσικών παθήσεων, όπως υπέρταση, ασθένειες του καρδιαγγειακού συστήματος και αυξημένο επίπεδο φυσικού στρες. Για παράδειγμα, ένα άτομο που υφίσταται συνεχή σωματική και ψυχολογική πίεση στην εργασία του μπορεί να αντιμετωπίσει ψυχοσωματικά προβλήματα.
3. Επαγγελματική απόδοση: Οι εργαζόμενοι που υφίστανται εκφοβισμό, βιώνουν μειωμένη παραγωγικότητα και επαγγελματική εξέλιξη. Αντί να επικεντρώνονται στην εργασία τους, αποσπώνται από τις συνεχείς επιθέσεις. Και προσπαθούν να επιβιώσουν στο περιβάλλον τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη επιδείνωση της καριέρας τους.
4. Διαταραχές στις σχέσεις: Ο εκφοβισμός μπορεί να επηρεάσει τις προσωπικές σχέσεις των θυμάτων. Οι συνεχείς συγκρούσεις στον χώρο εργασίας ενδέχεται να επεκταθούν στην προσωπική ζωή. Οδηγώντας σε απομόνωση και σύγκρουση με τους φίλους και την οικογένεια.
5. Οικονομικές συνέπειες: Το άγχος και η απώλεια εργασίας που ενδέχεται να προκύψουν από τον εκφοβισμό μπορεί να έχουν οικονομικές συνέπειες. Οι άνθρωποι που υφίστανται εκφοβισμό μπορεί να αντιμετωπίσουν απώλεια εισοδήματος, εξαιτίας απουσιών από τη δουλειά ή ακόμη και απολύση λόγω χαμηλής παραγωγικότητας εξαιτίας ψυχολογικών προβλημάτων.

Αυτές οι συνέπειες καταδεικνύουν τη σπουδαιότητα της κατανόησης, της πρόληψης και της αντιμετώπισης του εργασιακού εκφοβισμού. Όχι μόνο για την ευημερία των ατόμων στον χώρο εργασίας, αλλά και για την αποτελεσματικότητα και την υγεία της επιχείρησης.

Διαφορά εργασιακού bullying με το Mobbing

Το εργασιακό bullying συνδέεται συχνά με την έννοια του mobbing, αλλά διαφέρει. Το mobbing αναφέρεται σε επιθετική συμπεριφορά από συναδέλφους στον χώρο εργασίας, ενώ το εργασιακό bullying μπορεί να περιλαμβάνει και τη συμπεριφορά των εργοδοτών. Δεν είναι λίγοι αυτοί που λανθασμένα ονομάζουν τον εργασιακό εκφοβισμό, επαγγελματικό bullying. Ωστόσο, το mobbing και το bullying διαφέρουν και στον τρόπο που εκδηλώνονται. Στην πρώτη περίπτωση [mobbing] πραγματοποιείται κυρίως, ψυχολογική επιθετική και καταπίεση, ενώ στην δεύτερη, συνήθως, παρατηρείται σωματική κακοποίηση.

Όπως και να έχει το mobbing, καταστρέφει το εργασιακό κλίμα, επηρεάζει ψυχοσωματικά τον εργαζόμενο και μειώνει την συνολική του παραγωγικότητα.

Ο όρος “mobbing”

Ο όρος “mobbing” προέρχεται από το αγγλικό ρήμα “mob.” Που σημαίνει επίθεση, περικύκλωση και ενοχλητική συμπεριφορά.

Στον χώρο της εργασίας, αναφέρεται στην ηθική παρενόχληση εργαζομένων. Πρόκειται για κάθε μορφή καταχρηστικής συμπεριφοράς που εκδηλώνεται μέσω λόγων, πράξεων, γραπτών μηνυμάτων. Και μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην προσωπικότητα, στην αξιοπρέπεια ή στη σωματική και ψυχική ακεραιότητα του ατόμου. Θέτωντας έτσι και σε κίνδυνο την εργασία του και διαταράσοντας και το εργασιακό κλίμα.

Το mobbing περιλαμβάνει συστηματική, μεθοδική και συνεχή ασκηση ψυχολογικής βίας [και ηθικής βίας]. Εκδηλώνεται μέσα από δηλώσεις, ενέργειες και συμπεριφορές που έχουν ως στόχο να προκαλέσουν ταπείνωση, άγνοια και πόνο.

Συχνά, το mobbing στοχοποιεί έναν εργαζόμενο με σκοπό την απομόνωσή του και τη δημιουργία εχθρικού και ταπεινωτικού εργασιακού περιβάλλοντος.

Το φαινόμενο αυτό απαιτεί συνήθως συνεχή ή μακροχρόνια επιθετική συμπεριφορά. Και επηρεάζει σοβαρά την ψυχολογία και την υγεία του ατόμου που το υφίσταται. Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε πόσο καταστροφικό μπορεί να είναι το mobbing στο εργασιακό περιβάλλον. Και να αναγνωρίσουμε την ανάγκη για την πρόληψη και αντιμετώπιση του.

Ενώ κάποιοι ερευνητές αντιμετωπίζουν τον εργασιακό εκφοβισμό και το mobbing ως συνώνυμα, η πλειονότητα αναγνωρίζει ότι οι δύο όροι αναφέρονται σε διαφορετικούς τύπους επιθετικότητας.

Ο εργασιακός εκφοβισμός υπονοεί ένα αγριεμένο, εχθρικό, επικρατέστερο άτομο, συνήθως έναν διευθυντή. Ο οποίος απολαμβάνει το να επιβάλλει την αυθαιρεσία του σε έναν ή περισσότερους υφιστάμενους. Το mobbing υπονοεί μια ομάδα συνήθων εργαζομένων, σε οποιοδήποτε επίπεδο. Η οποία συσπειρώνεται αδικαιολόγητα εναντίον ενός συναδέλφου ή υφιστάμενου. Βασανίζοντας το άτομο, συνήθως με μη βίαιους τρόπους.

Αντιμετώπιση εργασιακού μπούλινγκ από τους εργοδότες

Η αντιμετώπιση του εργασιακού μπούλινγκ από τους εργοδότες απαιτεί ενέργειες αποφασιστικές. Οι εργοδότες έχουν καθήκον να δημιουργήσουν ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον. Και να διασφαλίσουν ότι δεν γίνεται αποδεκτή καμία μορφή εργασιακού μπούλινγκ.

Παρακάτω παρουσιάζονται 5 τρόποι αντιμετώπισης του εργασιακού μπούλινγκ από τους εργοδότες:

1. Καθορισμός κανόνων και πολιτικών κατά του εργασιακού μπούλινγκ: Οι εργοδότες πρέπει να καθορίζουν σαφείς κανόνες και πολιτικές που απαγορεύουν το εργασιακό μπούλινγκ στον χώρο δουλειάς. Αυτοί οι κανόνες πρέπει να είναι διαθέσιμοι σε όλους τους εργαζόμενους. Και να προβλέπουν τις συνέπειες για την παραβίασή τους.
2. Εκπαίδευση προσωπικού: Οι εργοδότες πρέπει να παρέχουν εκπαίδευση στο προσωπικό σχετικά με το εργασιακό μπούλινγκ. Και θα περιλαμβάνει και τα σημάδια που πρέπει να προσέξουν, με τις αντίστοιχες διαδικασίες αναφοράς.
3. Ανοιχτή επικοινωνία: Οι εργοδότες πρέπει να προάγουν την ανοιχτή επικοινωνία στον χώρο εργασίας. Οι εργαζόμενοι πρέπει να νιώθουν ότι μπορούν να αναφέρουν τυχόν περιστατικά εργασιακού μπούλινγκ, χωρίς φόβο εκδίκησης.
4. Διεξαγωγή ερευνών: Οι εργοδότες πρέπει να διεξάγουν ανεξάρτητες έρευνες όταν υπάρχουν καταγγελίες για εργασιακό μπούλινγκ. Αυτό βοηθά στην αξιολόγηση της κατάστασης και την εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων.
5. Στήριξη των θυμάτων: Οι εργοδότες πρέπει να παρέχουν ψυχολογική υποστήριξη και πόρους στα θύματα του εργασιακού μπούλινγκ. Τα θύματα πρέπει να γνωρίζουν ότι υποστηρίζονται και προστατεύονται κατά του εργασιακού μπούλινγκ.

Συνοψίζοντας, το εργασιακό bullying είναι ένα σοβαρό φαινόμενο με συνέπειες για την ψυχολογική και σωματική υγεία των θυμάτων.

Είναι καθήκον των εργοδοτών να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν το εργασιακό bullying μέσω εκπαίδευσης και πολιτικών κατά του εργασιακού bullying. Με αντιμετώπιση των καταγγελιών. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να δημιουργηθεί ένα ασφαλές και υγιές περιβάλλον στο χώρο εργασίας.