Τι είναι το Cyberbullying (Διαδικτυακός εκφοβισμός);
To cyberbullying είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που έχει αναδειχθεί ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης χρήσης της τεχνολογίας και του διαδικτύου στην καθημερινή μας ζωή. Αναφέρεται στην πράξη της χρήσης ψηφιακής τεχνολογίας, όπως μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μηνύματα κειμένου ή email, για να παρενοχλήσει ή να εκφοβίσει κάποιον.
Σε αντίθεση με τον παραδοσιακό bullying (εκφοβισμό), ο οποίος συχνά λαμβάνει χώρα αυτοπροσώπως και μπορεί να φανεί ή να ακουστεί φυσικά, το cyberbullying μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή, σε οποιαδήποτε τοποθεσία και μπορεί να πραγματοποιηθεί ανώνυμα, καθιστώντας δύσκολη την αναγνώριση του δράστη.
Μορφές cyberbullying
Το cyberbullying μπορεί να λάβει πολλές διαφορετικές μορφές, όπως:
- Παρενόχληση: Επανειλημμένη αποστολή μηνυμάτων, email ή σχολίων με σκοπό την πρόκληση συναισθηματικής δυσφορίας.
- Απειλές: Αποστολή απειλητικών μηνυμάτων, εικόνων ή βίντεο που μπορεί να προκαλέσουν φόβο και άγχος.
- Flaming: Χρήση εμπρηστικής γλώσσας στο διαδίκτυο για να προκαλέσει και να αναστατώσει τους άλλους.
- Απομόνωση: Εξαίρεση κάποιου από μια ομάδα ή κοινότητα στο διαδίκτυο, αφήνοντάς τον σκόπιμα εκτός συνομιλιών, ομάδων ή εκδηλώσεων.
- Απομίμηση: Δημιουργία ψεύτικου λογαριασμού μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να υποδυθείτε και να ταπεινώσετε κάποιον.
- Doxing (dox/έγγραφα): Κοινή χρήση προσωπικών πληροφοριών κάποιου, συμπεριλαμβανομένης της διεύθυνσης, του αριθμού τηλεφώνου και του χώρου εργασίας του, χωρίς τη συγκατάθεσή του.
- Sexting: Κοινή χρήση προσωπικών εικόνων ή βίντεο χωρίς συγκατάθεση.
Συνέπειες του cyberbullying
Το cyberbullying μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για το θύμα, όπως:
Συναισθηματική αγωνία: Το cyberbullying μπορεί να προκαλέσει στο θύμα άγχος, κατάθλιψη και ακόμη και αυτοκτονία.
Σωματική βλάβη: Σε ορισμένες περιπτώσεις, το cyberbullying μπορεί να οδηγήσει σε σωματική βλάβη, συμπεριλαμβανομένου του αυτοτραυματισμού ή της αυτοκτονίας.
Ακαδημαϊκά προβλήματα: Το cyberbullying μπορεί να προκαλέσει το θύμα να χάσει το σχολείο, να δυσκολευτεί να συγκεντρωθεί και να έχει κακή απόδοση στο σχολείο.
Κοινωνική απομόνωση: Τα θύματα του cyberbullying μπορεί να αποσυρθούν από κοινωνικές δραστηριότητες, φίλους και οικογένεια, οδηγώντας σε κοινωνική απομόνωση και αισθήματα μοναξιάς.
Νομικά προβλήματα: Ορισμένες μορφές cyberbullying, όπως το doxing ή το sexting, μπορεί να οδηγήσουν σε νομικά προβλήματα και ποινικές διώξεις.
Πρόληψη του cyberbullying
Η πρόληψη του διαδικτυακού εκφοβισμού (cyberbullying) είναι κοινή ευθύνη. Ακολουθούν μερικοί τρόποι για την πρόληψη του cyberbullying:
- Εκπαιδεύστε τον εαυτό σας: Μάθετε για τις διάφορες μορφές cyberbullying και τις πιθανές συνέπειες για τα θύματα.
- Επικοινωνήστε με τα παιδιά σας: Μιλήστε στα παιδιά σας για τον διαδικτυακό bullying (εκφοβισμός) και τη σημασία της αντιμετώπισης των άλλων με σεβασμό και ευγένεια στο διαδίκτυο.
- Παρακολουθήστε τη χρήση του διαδικτύου του παιδιού σας: Παρακολουθήστε τη χρήση του Διαδικτύου του παιδιού σας και θέστε όρια για να περιορίσετε την έκθεσή του σε δυνητικά επιβλαβές περιεχόμενο.
- Αναφορά cyberbullying: Εάν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε υφίσταται διαδικτυακό bullying (εκφοβισμός), αναφέρετέ το στις αρμόδιες αρχές, συμπεριλαμβανομένων των σχολικών υπαλλήλων ή της αστυνομίας.
- Δώστε θετική επιρροή: Χρησιμοποιήστε τις πλατφόρμες κοινωνικών μέσων που διαθέτετε για να διαδώσετε θετικότητα και καλοσύνη και να υποστηρίξετε όσους ενδέχεται να αντιμετωπίζουν διαδικτυακό bullying (εκφοβισμός).
Συμπέρασμα
Το cyberbullying είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για τα θύματα.
Είναι σημαντικό για όλους να αναλάβουν την ευθύνη για την πρόληψη του cyberbullying εκπαιδεύοντας τον εαυτό τους, επικοινωνώντας με τα παιδιά τους, παρακολουθώντας τη χρήση του διαδικτύου τους και αναφέροντας τυχόν περιστατικά cyberbullying.
Δουλεύοντας μαζί, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια ασφαλέστερη, πιο ευγενική διαδικτυακή κοινότητα.
Έκθεση cyberbullying στην Ελλάδα
Το cyberbullying είναι μια αυξανόμενη ανησυχία στην Ελλάδα, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν την ψηφιακή τεχνολογία για να παρενοχλήσουν και να εκφοβίσουν άλλους. Τα τελευταία χρόνια, έχουν υπάρξει αρκετές αναφορές για περιστατικά cyberbullying στην Ελλάδα και η κυβέρνηση έχει λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος.
Σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη από το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου, περίπου το 10% των Ελλήνων μαθητών ανέφερε ότι βίωσε διαδικτυακό bullying (εκφοβισμός). Πρόκειται για σημαντικό αριθμό, δεδομένου ότι στην Ελλάδα φοιτούν περίπου 1,2 εκατομμύρια μαθητές.
Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι τα κορίτσια ήταν πιο πιθανό από τα αγόρια να βιώσουν διαδικτυακό bullying (εκφοβισμός), με το 12,2% των κοριτσιών να αναφέρουν ότι είναι θύματα cyberbullying, σε σύγκριση με το 8,3% των αγοριών.
Επιπλέον, η μελέτη διαπίστωσε ότι Το cyberbullying ήταν πιο διαδεδομένο μεταξύ των νεότερων μαθητών, με τους μαθητές ηλικίας 11-14 ετών να είναι πιο πιθανό να πέφτουν θύματα cyberbullying σε σχέση με εκείνους ηλικίας 15-18 ετών.
Περίπτωση cyberbullying στην Ελλάδα
Ένα σημαντικό περιστατικό cyberbullying στην Ελλάδα αφορούσε μια έφηβη που δεχόταν bullying (εκφοβισμός) και εξευτελισμό διαδικτυακά από τους συμμαθητές της. Οι βασανιστές του κοριτσιού δημιούργησαν ένα ψεύτικο προφίλ στο Facebook στο όνομά της, δημοσίευσαν ψεύτικο και ενοχλητικό περιεχόμενο και κάλεσαν άλλους να συνεισφέρουν. Η μητέρα του θύματος ανακάλυψε τελικά τη σελίδα και το ανέφερε στην αστυνομία. Η υπόθεση έλαβε ευρεία προσοχή από τα μέσα ενημέρωσης και πυροδότησε μια εθνική συζήτηση για τον διαδικτυακό bullying (εκφοβισμός).
Ως απάντηση στο αυξανόμενο πρόβλημα του cyberbullying, η ελληνική κυβέρνηση έχει λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Το 2016, το Υπουργείο Παιδείας ξεκίνησε μια εκστρατεία με στόχο την εκπαίδευση των μαθητών σχετικά με τους κινδύνους του cyberbullying και την ενθάρρυνση τους να αναφέρουν τυχόν περιστατικά που είναι μάρτυρες ή βιώνουν.
Η εκστρατεία περιλάμβανε τη διανομή ενημερωτικού υλικού στα σχολεία, καθώς και τη δημιουργία τηλεφωνικής γραμμής για την αναφορά περιστατικών cyberbullying από τους μαθητές.
Επιπλέον, το Υπουργείο Παιδείας δημιούργησε ένα σύνολο οδηγιών που πρέπει να ακολουθούν τα σχολεία όταν αντιμετωπίζουν περιστατικά cyberbullying, συμπεριλαμβανομένων διαδικασιών για τη διερεύνηση και την πειθαρχία των μαθητών που εμπλέκονται σε διαδικτυακό bullying (εκφοβισμό).
Νόμος 2018 που ποινικοποιεί το διαδικτυακό bullying
Το 2018, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε νόμο που ποινικοποιούσε το διαδικτυακό bullying (cyber-εκφοβισμό), καθιστώντας τον τιμωρούμενο με πρόστιμα ή φυλάκιση. Ο νόμος ορίζει τον διαδικτυακό bullying εκφοβισμό ως κάθε πράξη που προκαλεί φόβο, αγωνία ή ταπείνωση σε άλλο άτομο μέσω ηλεκτρονικής επικοινωνίας.
Ο νόμος περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για την αφαίρεση διαδικτυακού περιεχομένου, που θεωρείται δυσφημιστικό ή προσβλητικό και απαιτεί από τους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου να συνεργάζονται με τις αρχές για τη διερεύνηση περιστατικών cyberbullying.
Ενώ αυτά τα μέτρα είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει για την αντιμετώπιση του προβλήματος του cyberbullying στην Ελλάδα.
Μια πρόκληση είναι η ανώνυμη φύση της διαδικτυακής επικοινωνίας, η οποία καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό και τη δίωξη των διαδικτυακών εκφοβιστών.
Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις, χρειάζεται να υπάρξει μια πολιτισμική αλλαγή στη στάση απέναντι στο bullying (εκφοβισμό) και να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη σημασία της αντιμετώπισης των άλλων με σεβασμό και ευγένεια, τόσο στο διαδίκτυο όσο και εκτός Διαδικτύου.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω εκστρατειών εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης, καθώς και μέσω ενισχυμένης επιβολής νόμων και κανονισμών κατά του cyberbullying.
Πρόληψη του cyberbullying στην Ελλάδα
Το cyberbullying είναι ένα αυξανόμενο πρόβλημα στην Ελλάδα, με πολλούς νέους να βιώνουν παρενόχληση, ταπείνωση και φόβο στο διαδίκτυο. Ο αντίκτυπος του cyberbullying μπορεί να είναι καταστροφικός, οδηγώντας σε κατάθλιψη, άγχος, ακόμη και αυτοκτονία. Η πρόληψη του cyberbullying είναι απαραίτητη για τη δημιουργία ενός ασφαλούς και υγιούς διαδικτυακού περιβάλλοντος για όλους.
Η πρόληψη του cyberbullying ξεκινά με την εκπαίδευση. Οι νέοι πρέπει να διδαχθούν για τους κινδύνους του cyberbullying και πώς να τον αναγνωρίζουν και να τον αναφέρουν. Γονείς, δάσκαλοι και άλλοι ενήλικες στην κοινότητα μπορούν να παίξουν βασικό ρόλο στην εκπαίδευση των νέων σχετικά με το θέμα. Τα σχολεία μπορούν να ενσωματώσουν μαθήματα σχετικά με τον διαδικτυακό bullying (εκφοβισμός) στο πρόγραμμα σπουδών τους και οι γονείς μπορούν να μιλήσουν στα παιδιά τους για τη σημασία του να είναι σεβαστή και ευγενική στο διαδίκτυο.
Μια άλλη σημαντική πτυχή της πρόληψης του cyberbullying είναι η χρήση της ίδιας της τεχνολογίας. Οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων και άλλες διαδικτυακές υπηρεσίες μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη του cyberbullying, εφαρμόζοντας εργαλεία και λειτουργίες που επιτρέπουν στους χρήστες να αναφέρουν κατάχρηση και παρενόχληση. Αυτά τα εργαλεία θα πρέπει να είναι εύχρηστα και προσβάσιμα και θα πρέπει να περιλαμβάνουν σαφείς οδηγίες για το τι συνιστά διαδικτυακό bullying (εκφοβισμός).
Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση έχει λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος του cyberbullying. Το 2016, το Υπουργείο Παιδείας ξεκίνησε μια εκστρατεία με στόχο την εκπαίδευση των μαθητών σχετικά με τους κινδύνους του cyberbullying και την ενθάρρυνση τους να αναφέρουν τυχόν περιστατικά που είναι μάρτυρες ή βιώνουν. Επιπλέον, το Υπουργείο Παιδείας δημιούργησε ένα σύνολο οδηγιών που πρέπει να ακολουθούν τα σχολεία όταν αντιμετωπίζουν περιστατικά cyberbullying, συμπεριλαμβανομένων διαδικασιών για τη διερεύνηση και την πειθαρχία των μαθητών που εμπλέκονται σε διαδικτυακό bullying (εκφοβισμός). Πρόκειται για ένα θετικό βήμα για την πρόληψη του cyberbullying, καθώς παρέχει ένα σαφές πλαίσιο για την αντιμετώπιση του ζητήματος στα σχολεία.
Ωστόσο, η πρόληψη του cyberbullying δεν είναι ευθύνη μόνο της κυβέρνησης ή των σχολείων. Οι γονείς, οι δάσκαλοι και άλλοι ενήλικες στην κοινότητα μπορούν επίσης να παίξουν ρόλο στην πρόληψη του cyberbullying. Μπορούν να παρακολουθούν τη διαδικτυακή δραστηριότητα των παιδιών τους και να συζητούν μαζί τους σχετικά με την κατάλληλη διαδικτυακή συμπεριφορά.
Οι γονείς μπορούν επίσης να θέτουν κανόνες και οδηγίες σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας, όπως ο περιορισμός του χρόνου οθόνης και η παρακολούθηση με ποιους επικοινωνούν τα παιδιά τους στο διαδίκτυο. Μπορούν επίσης να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να μιλήσουν αν γίνουν μάρτυρες ή βιώσουν διαδικτυακό bullying (εκφοβισμός) και να παρέχουν υποστήριξη και πόρους για να τα βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν το ζήτημα.
Μια άλλη σημαντική πτυχή της πρόληψης του cyberbullying είναι η προώθηση μιας θετικής διαδικτυακής κουλτούρας. Αυτό σημαίνει την καλλιέργεια ενός περιβάλλοντος ευγένειας, ενσυναίσθησης και σεβασμού στο διαδίκτυο. Οι νέοι πρέπει να διδαχθούν ότι η διαδικτυακή τους συμπεριφορά έχει συνέπειες στον πραγματικό κόσμο και ότι έχουν την ευθύνη να συμπεριφέρονται στους άλλους με καλοσύνη και σεβασμό.
Οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης και άλλες διαδικτυακές υπηρεσίες μπορούν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στην προώθηση μιας θετικής διαδικτυακής κουλτούρας. Μπορούν να εφαρμόσουν λειτουργίες που ενθαρρύνουν τους χρήστες να είναι ευγενικοί και με σεβασμό, όπως προτροπές που υπενθυμίζουν στους χρήστες να σκεφτούν πριν δημοσιεύσουν ή λειτουργίες που επιτρέπουν στους χρήστες να εκφράσουν υποστήριξη και αλληλεγγύη με άλλους.